Η «ΝΕΑ» ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Μελετώντας την ιστορική διαδρομή της Νέας Δημοκρατίας, από την ίδρυση της από τον "εθνάρχη" Κ. Καραμανλή (όπως έτειναν να τον χαρακτηρίζουν οι φανατικοί ψηφοφόροι της ΝΔ) έως τη σημερινή εποχή, δεν θα μου προκαλούσε εντύπωση αν κάποιος νόμιζε ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά και άσχετα μεταξύ τους ιδεολογικά κόμματα. Θα ήταν πολύ λογικό μάλιστα, αν αναλογιστεί κανείς τα όσα πράττει τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με το συντηρητικό παρελθόν του κόμματος. 

Προσωπικά, με στεναχωρεί ιδιαιτέρως η διατυπώση της φράσης: «η Κύπρος κείται μακράν», απ'τον Κ. Καραμανλή, κι ας ήταν πράγματι στρατηγικά αδύνατο να βοηθήσουμε ουσιαστικά την Κύπρο απέναντι στους Τούρκους. Παρόλα αυτά, οφείλω να επαινέσω τον Κ. Καραμανλή για το γεγονός ότι με τη δημιουργία της ΝΔ κατάφερε να συσπειρώσει εξ ολοκλήρου τους κεντροδεξιούς και κυρίως δεξιούς ψηφοφόρους στο πρόσωπο του και ύστερα στο κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε. Οι ψηφοφόροι της ΝΔ μέχρι την εποχή που εισήλθαμε στα μνημόνια αυτοχαρακτηρίζονταν κυρίως ως συντηρητικοί, φιλελεύθεροι, χριστιανοί και πατριώτες. Αυτές ήταν άλλωστε και οι κοινές αξίες που ένωναν το κομματικό ακροατήριο της ΝΔ μέχρι πρότινος. Πλέον όμως, έχουμε εισέλθει σε μια τελείως διαφορετική εποχή, με τη ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη να περνάει το μήνυμα του "εκσυγχρονισμού" και του "προοδευτισμού", με μόνο κοινό άξονα με το παρελθόν να αποτελεί ο παθιασμένος φιλοευρωπαϊσμός του κόμματος, ο οποίος εν μέρει έφερε το κόμμα στη σημερινή του κατάσταση, αν όχι κατάντια, 

Είναι απορίας άξιο πως ένα κόμμα που διακατεχόταν από τον συντηρητισμό, την προάσπιση των εθνικών και θρησκευτικών μας συμφερόντων και παραδόσεων, την χριστιανοδημοκρατία και αποτελούσε τον μεγάλο δεξιό πόλο απέναντι στον άλλοτε ισχυρό του κεντροαριστερό αντίπαλο, το ΠΑΣΟΚ, πλέον συμπεριφέρεται ως η χειρότερη έκδοση του σημιτικού ΠΑΣΟΚ και ασπάζεται ιστορικά αντιδεξιές πολιτικές;  

Θα παραθέσω τρία ορισμένα απλά και κατανοητά παραδείγματα (από τα άπειρα που υπάρχουν) που δείχνουν την (άκρως λανθασμένη κατά τη γνώμη μου) απομάκρυνση της ΝΔ από τον ιδεολογικό χώρο στον οποίο δημιουργήθηκε και βάσισε την ταχύτατη ανάδειξη της σε κόμμα εξουσίας. 

• Ελληνοτουρκικά: Η ΝΔ του παρελθόντος δεν θα τολμούσε ποτέ να μιλήσει για "υποχωρήσεις" απέναντι στην Τουρκία, που συνεπάγεται παραχώρηση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην γείτονα χώρα. Όχι τόσο επειδή οι καλοπληρωμένοι βουλευτές της ΝΔ (φυσικά δεν αναφέρομαι στο σύνολο των τότε στελεχών της, ανάμεσα στα οποία υπήρχαν και αγνές πατριωτικές φωνές) διακατέχονταν από πατριωτική συνείδηση, αλλά επειδή γνώριζαν πως δεδομένου των τότε πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών, που ουδεμία σχέση έχουν με τις σημερινές, αν έπρατταν ή έστω ξεστόμιζαν κάτι παρεμφερές, αυτό θα σήμαινε την ταφόπλακα των ίδιων και του κόμματος. Αυτό θα συνέβαινε φυσικά γιατί πριν δύο δεκαετίες οι Έλληνες δίναν αρκετά μεγάλη σημασία στα εθνικά ζητήματα, για τα οποία η πλειοψηφία των πολιτών πλέον αδιαφορεί. Δεν δύναται ένα κόμμα που ακόμα αυτοχαρακτηρίζεται ως δεξιό και πατριωτικό να προσπαθεί να προβάλλει ως κάτι τόσο απλό την υποχώρηση απέναντι στην εχθρική, επιθετική και προκλητική "σύμμαχο" Τουρκία, επειδή αυτό απλά επιθυμούν οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εταίροι μας, προκειμένου να επιτευχθεί "ειρήνη" και "σταθερότητα" στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν θα μιλήσω φυσικά για πρωτοκλασάτα ή ιστορικά στελέχη της ΝΔ, όπως είναι ο κ. Σαμαράς, η ακόμα και ο κ. Γεωργιάδης, Πλεύρης και Βορίδης, αν αναλογιστεί κανείς το εθνικιστικό παρελθών ορισμένων από αυτών ή ακόμα και φιλοχουντικό, οι οποίοι δεν βγάζουν λέξη για όσα λαμβάνουν τόπο. 
• Η νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων: Μια τέτοια πράξη και αν δείχνει ξεκάθαρα την κεντρώα και προοδευτική στροφή της άλλοτε συντηρητικής και χριστιανικής ΝΔ. Προφανώς ένα κόμμα μπορεί να είναι συντηρητικό σε ορισμένα ζητήματα και προοδευτικό σε άλλα, αρκεί να ζυγίζει τα πράματα σωστά. Στη προκειμένη περίπτωση, η ατζέντα του Κ. Μητσοτάκη φέρνει πιο πολύ σε κεντρώο, αν όχι κεντροαριστερό κόμμα, παρά σε (κέντρο)δεξιό. Προσωπικά, δεν είμαι ομοφοβικός ούτε ενοχλούμαι από τις σεξουαλικές προτιμήσεις του καθενός. Παρόλα αυτά, όταν πρόκειται για ζητήματα που αφορούν τη θρησκεία και τη πιθανή προσβολή του θρησκευτικού αισθήματος των χριστιανών πολιτών, πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή. Το σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου ορθώς αναγνωρίστηκε νομικά στην Ελλάδα το 2015, ως ένα μέσο αναγνώρισης και επισημοποίησης της σχέσης ομόφυλων ζευγαριών ενώπιον του νόμου. Όσο αφορά όμως τον (θρησκευτικό ειδικότερα) γάμο, τα δεδομένα αλλάζουν, αφού εισέρχεται ο θρησκευτικός παράγοντας, που αποτελεί την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των δύο περιπτώσεων. Το συγκεκριμένο ζήτημα απαιτεί αρκετό χρόνο διαβούλευσης και προσεκτικών κινήσεων, ώστε να βρεθεί μια χρυσή τομή. Συνεπώς, οι δηλώσεις του πρωθυπουργού επί του ζητήματος, στις οποίες ανέφερε ότι «ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου θα συμβεί κάποια στιγμή και είναι μέρος της στρατηγικής μας» και πως «η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και ώριμη» κάθε άλλο παρά ξεκάθαρες είναι. Ο Κ. Μητσοτάκης μεν προσπαθεί να ικανοποιήσει τα αιτήματα των ΛΟΑΤΚΙ πολιτών και να δημιουργήσει καλή εικόνα, ώστε να κερδίσει τις ψήφους τους μελλοντικά, δίχως όμως να διασαφηνίζει αν θα πρόκειται για τη νομιμοποίηση του πολιτικού ή του θρησκευτικού γάμου. Ο πολιτικός γάμος φυσικά παραμένει ένα θρησκευτικό μυστήριο. με αρκετές όμως διαφορές από τον θρησκευτικό γάμο, γεγονός το οποίο μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην εύρεση λύσης. Αν ο κ. Μητσοτάκης εννοεί να νομιμοποιηθεί ο πολιτικός γάμος, μπορούν να υπάρξουν συζητήσεις επί αυτού. Εάν όμως αναφέρεται στον θρησκευτικό γάμο, καλό είναι να προσέχει τα λόγια του και το τι θέλει να πράξει δίχως την συγκατάθεση του ελληνικού και πάνω από όλα ορθόδοξου χριστιανικού λαού, η οποία πρέπει να δοθεί μονάχα μέσω δημοψηφίσματος για το συγκεκριμένο ζήτημα. 
• Επιδοματική πολιτική: Τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση Μητσοτάκη προβαίνει σε συνεχή παροχή επιδομάτων στους πολίτες (youth pass, market pass, fuel pass κ.α) λόγω της ακρίβειας που υπάρχει (τάχα εξαιτίας του ρωσοουκρανικού πολέμου), ένα μέτρο που θυμίζει πρακτικές σοσιαλιστικών και αριστερών κόμματων και καθεστώτων. Φυσικά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέλειψε να μας πει ότι δεν θα υπήρχαν αυξομειώσεις συνεχώς στις τιμές βασικών προιόντων και αγαθών, αν δεν είχε επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, ακολουθώντας πιστά τις εντολές των "εταίρων" μας. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι τα επιδόματα αυτά είναι εν μέρει βοηθητικά προς τους ευάλωτους και αδύναμους πολίτες, όμως δεν είναι αρκετά και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν και δε πρέπει να αποτελέσουν μόνιμη οικονομική χορηγία. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα καλά συγκροτημένο και λεπτομερές οικονομικό πρόγραμμα, για το πως η χώρα θα αναπτυχθεί ουσιαστικά οικονομικά. Δεν αρκούν σε καμία περίπτωση οι επενδύσεις που γίνονται στη χώρα μας από μεγάλους κολοσσούς και οικονομικούς παράγοντες του εξωτερικού για να ξεπληρώσουμε το όλο και πιο διογκωμένο δημόσιο χρέος, που τον Δεκέμβριο του 2022 έσπασε το φράγμα των 400 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας, στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου εκτινάχθηκε στο ποσό των 400,28 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 11,94 δισ. ευρώ, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 που είχε διαμορφωθεί σε 388,34 δισ. ευρώ, κάτι το οποίο οφείλεται φυσικά στο γεγονός ότι ως κράτος συνεχίζουμε με ασύστολους ρυθμούς να δανειζόμαστε από το εξωτερικό ή ακόμα και από τα ίδια μας τα νοσοκομεία ή τα μουσεία (πως άλλωστε νομίζουν οι πολίτες ότι δίνονται οι όποιες ελαφρύνσεις). Ακόμη, το ακαθάριστο χρέος της χώρας ανήλθε τον Δεκέμβριο του 2022, στο 190,5% του ΑΕΠ, από 194,5% του ΑΕΠ το 2021, με τη βελτίωση να οφείλεται καθαρά στην ποσοτική αύξηση του ΑΕΠ στη διάρκεια του προηγούμενου έτους, δεδομένα που δείχνουν όχι απλά ότι δεν ξεπληρώνουμε το χρέος μας, αλλά το αυξάνουμε! Η χώρα έχει ανάγκη από εναλλακτικά μέτρα στον οικονομικό τομέα. Δεν δύναται οι εισαγωγές προιόντων να ξεπερνούν κατά πολύ τις εξαγωγές, προς τιμήν του διεθνισμού, της παγκοσμιοποίησης και συνεπώς της παραμέλησης των τοπικών και μικρών παραγωγικών μονάδων. Πρέπει επιτέλους να βρεθεί μια κυβέρνηση να τολμήσει τα αυτονόητα. Είναι απολύτως αναγκαίο να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη της βιομηχανίας της Ελλάδος (που αυτή τη στιγμή είναι ελάχιστη, αν όχι μηδενική) και στην σημαντική και ουσιαστική στήριξη του πρωτογενούς τομέα, μέτρα που θα φέρουν σημαντικά έσοδα στα δημόσια ταμεία, σε αντίθεση με τις επενδύσεις που ένα μεγάλο ποσοστό, αν όχι το μεγαλύτερο, των κερδών τους διοχετεύονται στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, πρέπει να εκμεταλλευτούμε το συντομότερο δυνατόν τον ορυκτό πλούτο που διαθέτουμε υποθαλάσσια. Με την εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων κοιτασμάτων, η Ελλάδα θα έχει έσοδα με τα όποια ίσως όχι απλά μπορεί να ξεπληρώσει το χρέος της, αλλά και να πληρώνει συντάξεις για τον επόμενο αιώνα. Αυτά άλλωστε γλυκοκοιτάνε οι Τούρκοι και θέλουν άμεσα να βρεθεί "μέση λύση" με την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες και πολλά άλλα ζητήματα. Αμφιβάλω κατά πολύ βέβαια, αν αυτή η μέση λύση θα είναι και τόσο δίκαια για τα δικά μας συμφέροντα. 

Η "πασοκοποίηση" της Νέας Δημοκρατίας 

Η σύγχρονη ΝΔ θυμίζει σε μεγάλο βαθμό το βαθύ σημιτικό ΠΑΣΟΚ, για αυτό άλλωστε παρατηρούνται ανά χρονικά διαστήματα περιστατικά αποστασίας, με στελέχη του ΠΑΣΟΚ να μεταπηδούν στη ΝΔ, με πιο πρόσφατο αυτό της κ. Δημαδάμα, η οποία λίγους μήνες πριν από τις εκλογές. με αφορμή το σκάνδαλο των υποκλοπών, μιλούσε για «παρακράτος της Δεξιάς». Προφανώς, αυτό δεν την εμπόδισε σήμερα να δεχθεί ευχαρίστως να υπηρετήσει την κυβέρνηση του κόμματος που-όπως ή ίδια έλεγε- έφτιαξε αυτό το παρακράτος. Παρατηρούμε δηλαδή ότι κάθε είδους ενεργά στελέχη του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να μεταπηδούν στο-αντίπαλο, υποτίθεται…-κόμμα και να καταλαμβάνουν θέσεις στον κυβερνητικό και ευρύτερο κρατικό μηχανισμό. 

Φυσικά, έχουμε να κάνουμε με καιροσκόπους και θεσιθήρες. Αλλά φαίνεται ότι δεν είναι μόνο αυτό. Ολοένα και περισσότερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ δείχνουν να αισθάνονται άνετα με τη μεταπήδηση αυτή. Λες και πάνε σε ένα συγγενικό κόμμα. Η «ώσμωση» αυτή των δύο κομμάτων άρχισε με τη συγκυβέρνηση του 2012-2014, η οποία κατέστρεψε πολιτικά και εκλογικά το ΠΑΣΟΚ. Παρά τις προσπάθειες των μετέπειτα ηγεσιών του, κυριάρχησε η αίσθηση ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ μοιάζουν σε πολλά.

Η σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ενίσχυσε αυτήν την αίσθηση, παρά την αντιπολιτευτική ρητορεία λόγω των υποκλοπών (των οποίων θύμα είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης) και της αύξησης των ποσοστών του κόμματος στις εκλογές. Για παράδειγμα, άφησε εκτός Βουλής το ιστορικό στέλεχος του κόμματος Χάρη Καστανίδη, τον μοναδικό εκπρόσωπο της συνεπούς αντιδεξιάς πολιτικής, που αποτέλεσε σήμα κατατεθέν του ΠΑΣΟΚ επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Και τοποθέτησε στα ψηφοδέλτια πρόσωπα που όσα έλεγαν στα τηλεοπτικά πάνελ έμοιαζαν πολύ με τη ρητορεία στελεχών της ΝΔ.

Εκτός αυτού, πέρα από την ιδεολογική στροφή της ΝΔ στον άλλοτε χώρο επήρειας του ΠΑΣΟΚ, το κόμμα του κ. Μητσοτάκη αποτελείται πλέον από πλήθος προσώπων προερχόμενων από το ΠΑΣΟΚ. Μερικά από αυτά είναι: Ζέφη Δημαδάμα, Άννα Ροκοφύλλου, Ελευθερία Φτακλάκη, Αποστολου Σπυρόπουλος, Χαρίκλεια Ντερμανάκη, Γωγώ Μηλάκη, Αριστοτελία Πελώνη, Άννα Διαμαντοπούλου.

Και φυσικά, υπάρχουν και αρκετοί πασοκογενείς της ΝΔ, που έχουν αναλάβει χαρτοφυλάκια της τωρινής ή της προηγούμενης κυβέρνησης Μητσοτάκη, μεταξύ των οποιών είναι: 

• Παναγιώτης Τσακλόγλου: Ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης έχει περάσει από το λεγόμενο «Κύκλο Ιδεών» του Βαγγέλη Βενιζέλου, ενώ τις παρείχε τις επιστημονικές γνώσεις του στις κυβερνήσεις Σημίτη, Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά – Βενιζέλου.
• Θόδωρος Λιβάνιος: Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ διετέλεσε ειδικός σύμβουλος του Γιάννη Ραγκούση στο υπουργείο Εσωτερικών για τον «Καλλικράτη». Επίσης, από το 2011 ήταν γενικός γραμματέας στον Δήμο Αθηναίων επί Γιώργου Καμίνη.
• Άκης Σκέρτσος: Ο υπουργός Επικρατείας πέρασε από το ΠΑΣΟΚ ως στενός συνεργάτης του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και κατέληξε να γίνει διευθυντής του ΣΕΒ. Όταν θήτευσε στο ΠΑΣΟΚ ήταν η χρονιά που ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανέλαβε γραμματέας του. Ο Σκέρτσος συνέχισε να είναι στενός συνεργάτης του και στη συνέχεια, αφού στην πραγματικότητα ήταν διευθυντής του πολιτικού του γραφείου, επί διακυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου.
• Χάρης Θεοχάρης: Ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, πέρα από την θητεία του ως βουλευτής του Ποταμιού, είχε διάφορων ειδών περάσματα από αυτό που λέμε… ευρύ ΠΑΣΟΚ. Το 2016 συνέπραξε με τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ Αλέκο Παπαδόπουλο για τη δημιουργία της Δημοκρατικής Ευθύνης, από την οποία αποχώρησε επεισοδιακά μερικούς μήνες αργότερα. Επίσης, το 2017 συμμετείχε στη συνδιάσκεψη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης αλλά τελικά δεν προχώρησε. Κυρίως, όμως, από από τις αρχές του 2013 ως και τον Ιούνιο του 2014 ήταν Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων στο Υπουργείο Οικονομικών (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ). 
• Τάκης Θεοδωρικάκος: Ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή από την ΚΝΕ, ως γραμματέας της, στις αρχές της δεκαετίες 1990. Η πορεία μέχρι την υπουργοποίηση του από τον Κυριάκο Μητσοτάκη είχε διάφορες στάσεις. Μεταξύ αυτών: Συνεργάτης επικοινωνίας του Κώστα Λαλιώτη όταν ήταν υπουργός ΠΕΧΩΔΕ. Επίσης, διευθυντής του Γραφείου Τύπου του ΠΑΣΟΚ,  όσο καιρό ήταν στη θέση του γραμματέα ο Κ. Λαλιώτης.
• Γιώργος Γεραπετρίτης: Ο υπουργός Εξωτερικών– και από τους στενότερους συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη –  θήτευσε στη γενική γραμματεία της κυβέρνησης επί πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου, παρέχοντας συμβουλές –όπως λένε οι έχοντες γνώση– για θέματα δημόσιας διοίκησης. Προηγουμένως διετέλεσε σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.
• Γιώργος Φλωρίδης: εξελέγη βουλευτής του ΠΑΣΟΚ το 1996 και διετέλεσε υφυπουργός Εσωτερικών, Αθλητισμού, Εθνικής Οικονομίας και το 2003-04 ήταν υπουργός Δημοσίας Τάξης. Αποχώρησε το 2010 ιδρύοντας κόμμα ονόματι Κοινωνικός σύνδεσμος. Επέστρεψε για λίγο το 2015 και αποτελεί παρελθόν στην εποχή του Ανδρουλάκη. 
• Κυριάκος Πιερρακάκης: ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία από την κεντροαριστερά και την ΠΑΣΠ. Το 2012 εκλέχτηκε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου και της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, το 2014 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με την Ελιά και εντάχθηκες στη ΝΔ το 2019 αναλαμβάνοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας με το υπουργείο Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Πλέον είναι ο νέος υπουργός Παιδείας.  
• Λίνα Μενδώνη: ήταν για δέκα χρόνια γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού (1999-04 και 2009-15) ως επιλογή του ΠΑΣΟΚ. Το 2019, μετά την ανακοίνωση της ως εξωκοινοβουλευτικής υπουργού Πολιτισμού στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, το ΚΙΝΑΛ ανακοίνωσε τη διαγραφή της. Παραμένει στο ίδιο υπουργείο και στη νέα κυβέρνηση.
• Θανάσης Κοντογεώργης: γιος πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, πέρασε από τη νεολαία ΠΑΣΟΚ στα φοιτητικά του χρόνια και ανέλαβε υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ στη νέα κυβέρνησης. Είναι δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο της Επικρατείας, ήταν μέλος του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών και συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός πρώτου πλαισίου για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, επί ΠΑΣΟΚ του Γεωργίου Παπανδρέου. Στην προηγούμενη κυβέρνηση είχε τη θέση του γενικού γραμματέα Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών, τομέας στον οποίον εντάσσεται επίσης το υπουργείο Υγείας.
  
• Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: παλαιοπασοκικός, το 1982 εξελέγη Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Ημαθίας, το 1987-89 διετέλεσε Νομάρχης Καρδίτσας και στη συνέχεια εξελέγη βουλευτής Ημαθίας, κάτι που έπραξε σε έξι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις ενώ ακολούθησαν, το 2007 και το 2009, δύο εκλογές του στη Β’ Αθήνας. Έχει διατελέσει υφυπουργός Εμπορίου, Ανάπτυξης και υπουργός Δημόσιας Τάξης (1999-03). Το 2009 τοποθετήθηκε υπουργός Προστασίας του Πολίτη, όπως μετονομάστηκε το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, και αργότερα ανέλαβε υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας για να επανέλθει αργότερα στο υπουργείο ΠΡΟ-ΠΟ. Το 2019 εντάχθηκε στην κυβέρνηση της ΝΔ αναλαμβάνοντας Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, όπου έμεινε δύο χρόνια. Είναι ο νέος υπουργός Υγείας.

Χρήστος Τσάκος